Πανεπιστήμια και γραφειοκρατία

Τους τελευταίους μήνες κατέθεσα κάποιες αιτήσεις για θέσεις ΔΕΠ σε τρία διαφορετικά ελληνικά πανεπιστήμια (δύο για μένα, μία για φίλο που λείπει στο εξωτερικό). Αντιγράφω από το φύλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως τον κατάλογο των απαιτούμενων δικαιολογητικών:
1. Αντίγραφο των πτυχίων και των τίτλων σπουδών. Αν οι τίτλοι σπουδών έχουν χορηγηθεί από ΑΕΙ εξωτερικού θα πρέπει να φέρουν τις νόμιμες θεωρήσεις και να συνοδεύονται από την απόφαση ισοτιμίας.
2. Βιογραφικό σημείωμα.
3. Αντίτυπα των επιστημονικών δημοσιευμάτων.
4. Αναλυτικό υπόμνημα για τα υποβαλλόμενα πρωτότυπα επιστημονικά δημοσιεύματα σε τόσα αντίτυπα, όσα είναι τα μέλη του εκλεκτορικού σώματος και τα μέλη της Γενικής Συνέλευσης που ανήκουν στις ίδιες βαθμίδες με τα μέλη του εκλεκτορικού σώματος. (ΣΗΜΕΙΩΣΗ δική μου: σε μία από τις αιτήσεις, απαιτούνταν... 55 αντίτυπα!)
5. Πιστοποιητικό Υγείας και Φυσικής Καταλληλότητας της Α/βάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής.

Αντιγράφω επίσης από πρόσφατη ανακοίνωση για θέση επίκουρου καθηγητή σε ένα από τα μεγαλύτερα αμερικάνικα πανεπιστήμια:

"All applicants should submit in PDF format (1) a detailed resume, (2) a statement of research and teaching interests, and (3) the names and contact information of at least three references. Applications must be submitted electronically."

Νομίζω πως τα δύο κείμενα δε σηκώνουν σύγκριση, αλλά θα προσπαθήσω να κάνω μερικά σχόλια...

Καταρχήν, στην Αμερική δε ζητάνε ούτε πτυχία ούτε κανένα άλλο επίσημο χαρτί. Ό,τι χρειαστούν θα το ζητήσουν όταν γίνει η πρόσληψη. Θεωρούν πως τους λες αλήθεια -αν δεν το κάνεις θα σε πιάσουν ούτως ή άλλως στην πρόσληψη.

Δεν καταλαβαίνω επίσης γιατί ζητούνται αντίτυπα όλων των δημοσιεύσεων (και μάλιστα 3 ή 4 φορές στις περισσότερες περιπτώσεις). Ακόμα και αν δεχθούμε πως οι βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων μας δεν έχουν πρόσβαση σε όλα τα περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων του κόσμου (δυστυχώς αυτό είναι αλήθεια ακόμα και για σημαντικά περιοδικά και συνέδρια), θα μπορούσαν να ζητηθούν αντίγραφα σε ηλεκτρονική μορφή.

Το άκρον άωτο του παραλογισμού είναι τα αντίτυπα του βιογραφικού και του "υπομνήματος εργασιών". Αυτό το υπόμνημα είναι οι περιλήψεις κάθε δημοσιευμένης εργασίας στα ελληνικά. Ο αριθμός των αντιτύπων είναι ίσος με τον αριθμό των μελών του εκλεκτορικού σώματος. Σε συνδυασμό με αντίτυπα των εργασιών εις τριπλούν, δεν είναι δύσκολο μία αίτηση να αποτελείται από χιλιάδες σελίδες...

Το πιστοποιητικό υγείας είναι το μεγαλύτερο ανέκδοτο. Είναι κάτι που μάλλον έχει ξεμείνει από τα χρόνια της φυματίωσης. Αν και το ζητάνε με την αίτηση, σου λένε τελικά πως το θέλουν μόνο σε περίπτωση πρόσληψης (πάλι καλά!). Ο τρόπος που βγαίνει είναι ο κλασσικός ελληνικός: πας σε κάποιους γιατρούς, οι οποίοι χωρίς να σε εξετάσουν γράφουν πως είσαι υγιής. Η ισχύς του πιστοποιητικού αυτού είναι... 3 μήνες. Αν δηλαδή ήταν πραγματικά απαραίτητο, θα έπρεπε όλα τα μέλη ΔΕΠ (και οι καθηγητές σχολείων) να περνάνε από ιατρικές εξετάσεις κάθε 3 μήνες!!!

Από την άλλη πλευρά, τι ζητάνε τα χαζοαμερικανάκια?
Ένα βιογραφικό σημείωμα, ένα κείμενο που αναλύεις τα ερευνητικά σου σχέδια, ένα κείμενο που αναλύεις τη διδακτική σου φιλοσοφία και τα σχέδιά σου, και τα ονόματα 3 ανθρώπων από τους οποίους μπορούν να πάρουν πληροφορίες για σένα. Και όλα αυτά ηλεκτρονικά.

Στη συνέχεια, αν κρίνουν πως το βιογραφικό σου παρουσιάζει ενδιαφέρον σε καλούνε για συνέντευξη, όπου έχεις προσωπικές συναντήσεις με καθηγητές του τομέα σου, με την επιτροπή που έχει αναλάβει την επιλογή του υποψηφίου, ενώ καλείσαι να κάνεις και μία παρουσίαση ανοιχτή στο κοινό (φοιτητές). Στην Ελλάδα συνέντευξη δεν υπάρχει και μπορεί θεωρητικά να επιλεγεί ένας υποψήφιος που η εισηγητική επιτροπή δεν τον έχει δει ποτέ. Συνήθως βέβαια συμβαίνει το αντίθετο και επιλέγεται κάποιος που γνωρίζουν καλά. Εάν μάλιστα αυτό είναι προαποφασισμένο (συχνό κι αυτό...), δε μπαίνουν καν στον κόπο να γνωρίσουν τον άγνωστο υποψήφιο.

Όταν με το καλό η διαδικασία τελειώσει (στην Αμερική μπορεί να κρατήσει μερικές βδομάδες, μέχρι να κανονιστούν συνεντεύξεις με όλους τους αξιόλογους υποψηφίους, ενώ εδώ μπορεί να πάρει άνετα 6 μήνες με συνεχείς συνεδριάσεις), γίνεται έλεγχος νομιμότητας (τι είναι αυτό δεν ξέρω) και στη συνέχεια η πρόσληψη πάει στο Υπουργείο Παιδείας για υπογραφή. Αυτή η υπογραφή του υπουργείου μπορεί επίσης να καθυστερήσει πολλούς μήνες.

Μήπως έχουμε μείνει αιώνες πίσω?