Με τα μάτια ενός "ξένου"

Εδώ και πολύ καιρό παρακολουθώ με ενδιαφέρον τα νέα από την Ελλάδα. Όταν γνωρίζεις καλά μία κατάσταση και έχεις την πολυτέλεια να την παρακολουθείς από απόσταση ασφαλείας μπορείς να δεις πολύ πιο καθαρά μερικά πράγματα. Όπως ένας ποδοσφαιριστής δε μπορεί να έχει πλήρη άποψη για όλα όσα συμβαίνουν στο γήπεδο, σε αντίθεση με κάποιον θεατή με γνώση του αθλήματος, που μπορεί να δει τη συνολική εικόνα και να κρίνει με πιο καθαρό μυαλό.

Καταλαβαίνω λοιπόν το πόσο πιεσμένοι νιώθουν πολλοί άνθρωποι που βλέπουν τα εισοδήματά τους να μειώνονται, ενώ δε βλέπουν διέξοδο πουθενά. Άλλωστε κι εγώ έτσι ένιωθα, και γι'αυτό αποφάσισα να φύγω πριν περίπου ένα χρόνο. Βλέπω όμως και κόσμο να διαμαρτύρεται για όλα, μία διαρκή άρνηση χωρίς καμία σοβαρή αντιπρόταση. Βλέπω κραυγές αντί για ανταλλαγή επιχειρημάτων και προτάσεων, τη στιγμή ακριβώς που τα χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ.

Οι πολιτικοί μας φαίνεται στη μεγάλη πλειοψηφία τους (και μιλάω για ένα 80-90% τουλάχιστον) να μην έχουν καταλάβει την κατάσταση εντός και εκτός της χώρας. Το μόνο που φαίνεται να τους απασχολεί είναι πώς θα μπορέσουν να ξαναπάνε στο χωριό τους χωρίς να τους βρίζει πολύς κόσμος και πώς θα διατηρήσουν (πιστεύουν) ελπίδες να επανεκλεγούν. Είναι οι πρώτοι που βάζουν εμπόδια ακόμα και σε βασικές μεταρρυθμίσεις (πχ πριν λίγες μόνο βδομάδες καταψήφισαν το άνοιγμα των φαρμακείων), ενώ δεν εφαρμόζουν νόμους που έχουν ψηφιστεί. Τρανταχτά παραδείγματα, και άσχετα μάλιστα με την κρίση, ο αντικαπνιστικός νόμος και ο νόμος για τα πανεπιστήμια. Την ίδια στιγμή αντιμετωπίζουν τους ξένους συνομιλητές τους σαν παιδάκια που μπορούν να τα κοροϊδεύουν. Ένα από τα χειρότερα πρόσφατα παραδείγματα η απορία του Προέδρου της Δημοκρατίας σχετικά με το ποιος είναι ο Schäuble. Δεν καταλαβαίνει ο άνθρωπος πως έτσι αυτογελιοποιούμαστε σε ολόκληρο τον κόσμο (η απορία του έγινε πρωτοσέλιδο στους Financial Times).

Οι δημοσιογράφοι, που παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση του κόσμου, σε μεγάλο βαθμό δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Πολλοί από αυτούς δεν είναι καν εκπαιδευμένοι σωστά για να κάνουν καλά τη δουλειά τους. Ενώ άλλοι (με την ΕΣΗΕΑ πρώτη και καλύτερη) ξεσηκώνουν τον κόσμο για τα αυτονόητα, όπως το να σταματήσουν να δημοσιεύονται οι ισολογισμοί επιχειρήσεων σε εφημερίδες (με πολύ μεγάλο κόστος για τις επιχειρήσεις, όταν αυτό μπορεί να γίνεται δωρεάν online). Και όπως πάντα, προτιμούν κι αυτοί τις κραυγές και τις αποσπασματικές πληροφορίες από το να δώσουν μία συνολική εικόνα στον κόσμο, με ηρεμία, ώστε να μπορεί κανείς να σκεφτεί και να κρίνει.

Τέλος, καλλιεργείται ένα κλίμα μίσους εναντίον των "κακών" δανειστών μας, και κυρίως των Γερμανών, ενώ παράλληλα βλέπουμε να καταστρέφεται το κέντρο της Αθήνας με την αστυνομία να μη δείχνει διάθεση να αντιδράσει (ενώ αντίθετα, δυστυχώς, χρησιμοποιεί αδικαιολόγητη βία σε πολλές περιπτώσεις).

Με λίγα λόγια, η κοινωνία μας βρίσκεται σε μία κατάσταση πανικού. Πολλοί καταλαβαίνουν πως αν δεν πάρουμε νέα δάνεια θα μας βρουν πολύ χειρότερα, αλλά αρνούνται να δεχθούν τους όρους των δανειστών μας, χωρίς όμως να τους έχουν διαβάσει και χωρίς να έχουν να αντιπροτείνουν κάτι ρεαλιστικό. Δυστυχώς υπάρχει πλήρης ανικανότητα ανάλυσης της κατάστασης, κριτικής και ορθολογικής σκέψης. Σε μεγάλο βαθμό αυτό ήταν χαρακτηριστικό της κοινωνίας μας εδώ και χρόνια, αλλά σε συνθήκες πανικού η κατάσταση επιδεινώνεται.

Οι "ξένοι" όμως πώς μας βλέπουν; Αυτό που εισπράττω εγώ, από την επαφή με συναδέλφους αλλά και φίλους σε άλλες χώρες (και στη Γερμανία) είναι πως ο απλός κόσμος, με κάποια μόρφωση, ΔΕ μας βλέπει εχθρικά. Οι περισσότεροι είχαν μία μάλλον καλή εικόνα για την Ελλάδα είτε από διακοπές είτε από αυτά που είχαν ακούσει, και αρχικά πέσανε από τα σύννεφα. Φυσικά πολλοί απλοί άνθρωποι, επηρεασμένοι από κάποια χαμηλού επιπέδου μέσα ενημέρωσης (ναι, υπάρχουν παντού) είναι πολύ αρνητικά επηρεασμένοι.

Οι πολιτικοί στις ευρωπαϊκές χώρες βλέπουν απέναντί τους μία κυβέρνηση που ενώ εδώ και 2 χρόνια υποσχόταν αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, τελικά δεν έκανε σχεδόν τίποτα ή δεν εφαρμόζει και τα λίγα που έκανε. Η πίεση που νιώθουμε δεν άρχισε τώρα. Αν θυμηθούμε καλύτερα, ήδη από πέρυσι την άνοιξη άρχισαν να πιέζουν όταν είδαν πως δεν προχωράν οι μεταρρυθμίσεις. Το φθινόπωρο πίεσαν ακόμα περισσότερο. Τι άλλο τους μένει δηλαδή να κάνουνε;

Ακούγεται πολύ το επιχείρημα πως δε θα έπρεπε να μας πιέζουνε γιατί η οικονομία μας βρίσκεται σε μεγάλη ύφεση. Έχουμε σκεφτεί άραγε πως αν είχαμε κάνει μερικά από τα πράγματα που μας ζητάγανε ίσως η ύφεση να ήτανε μικρότερη; Αν π.χ. στα δύο αυτά χρόνια οι εφορίες μας είχαν αρχίσει να δουλεύουν σωστά; Αν είχε επιταχυνθεί η απονομή δικαιοσύνης; Αν είχε μειωθεί περισσότερο το κόστος της δημόσιας υγείας; Αν είχαν κλείσει ή έστω συμμαζευτεί άχρηστοι δημόσιοι οργανισμοί; Αν είχε μπει τάξη στις πολύ ψηλές συντάξεις κάποιων; Αν είχαν εξορθολογιστεί οι μισθοί του δημοσίου χωρίς να μπαίνει το 30% των υπαλλήλων σε ειδικά μισθολόγια και να γίνονται οριζόντιες περικοπές σε όλους;

Ο βασικός λόγος που χάθηκαν αυτά τα δύο κρίσιμα χρόνια είναι η ποιότητα των ανθρώπων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη Βουλή. Πολλοί από αυτούς δεν έχουν δουλέψει ποτέ και προέρχονται απευθείας από τα φυτώρια των κομμάτων στα πανεπιστήμια. Αρκετοί άλλοι έχουν δουλέψει μόνο ως καλλιτέχνες ή αθλητές και εκλέχθηκαν λόγω της αναγνωρισιμότητάς τους και όχι λόγω ικανοτήτων. Πολλοί άλλοι εκπροσωπούν ισχυρά συμφέροντα, όπως π.χ. όσοι είναι δικηγόροι, γιατροί ή μηχανικοί.

Για ένα πράγμα μπορούμε να είμαστε σίγουροι: κανείς δε μας επέβαλε να ψηφίσουμε αυτούς τους ανθρώπους, ούτε να τους ψηφίζουμε εδώ και 30 χρόνια. Αν έχει ένα καλό αυτή η κρίση είναι ότι τουλάχιστον αρχίζουμε να το συνειδητοποιούμε αυτό και ελπίζω όποτε γίνουν οι επόμενες εκλογές να φανούμε σοφότεροι. Αντίθετα αυτό που δε φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα είναι να εμφανίζεται κάποιος άνθρωπος με κύρος και ικανότητες, που να φαίνεται να μπορεί να μαζέψει γύρω του νέους ανθρώπους (νέους στο μυαλό!), με διάθεση να αλλάξουν τα πράγματα. Μικρές ομάδες και κινήσεις πολιτών φαίνεται να δημιουργούνται αλλά καμία μέχρι στιγμής δε φαίνεται ικανή να αποκτήσει το μέγεθος που θα χρειαζόταν για να παίξει σημαντικό ρόλο στο μέλλον. Ελπίζω να εμφανιστεί σύντομα κάποια εναλλακτική λύση, διαφορετικά φοβάμαι πως η κατάσταση μετά τις επόμενες εκλογές θα είναι ακόμα χειρότερη, με πάνω-κάτω της ίδιας ποιότητας ανθρώπους να προσπαθούν να συνεργαστούν σε μια κυβέρνηση ανίκανη να πάρει οποιαδήποτε σοβαρή απόφαση.

Εύχομαι καλό κουράγιο και ψυχραιμία σε όσους με διαβάζουν ακόμα από την Ελλάδα.